Ponema

-Ang pinakamaliit na unit ng  makabuluhang tunog.

-Ang pag-aaral ng ponema ay binubuo ng segmental at suprasegmental.

            

·         Segmental = ay ang tunay na tunog at ang bawat tunog ay kinakatawanan ng isang titik sa ating alpabato.

·         Suprasegmental = ay ang pag-aaral ng ng diin (Stress), tono (tune), haba (lengthening) at hinto (Juncture).

1.Haba

* ito ay ang pagbigkas nang mahaba sa patinig (a, e, i, o, u ) ng bawat pantig.

* maaaring gumamit ng simbolong tuldok (. ) para sa pagkilala sa haba.

* mga halimbawa ng  salita:

         bu.kas = nangangahulugang susunod na araw

         bukas = hindi sarado

2. Diin

*tumutukoy ito sa lakas ng pagbigkas s isangpantig ng salitng  binibigkas.

*maaring gamitin sa pagkilala ng pantig na may diin ang malaking titik.

*Mga halimbawa ng salita:

          BU:hay = kapalaran ng tao

          bu:HAY = humihinga pa

          LA:mang = natatangi

          la:MANG = nakahihigit; nangunguna

3. Tono

* nagpalilinaw ng mensahe o intensyong nais ipabatid sa kausap

* Tulad ng pag-awit, sa pagsasalita ay may mababa, katamtaman at mataas na tono.

* maaaring gamitin ang blg. 1 sa mababa, blg. 2 sa katamtaman at blg. 3  sa mataas.

* halimbawa ng salita:

           Kahapon = 213, pag-aalinlangan

           Kahapon = 231, pagpapatibay

           talaga = 213, pag-aalinlangan

           talaga = 231, pagpapatibay                                

4. Hinto

*ito ay ang saglit na pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging

malinaw ang mensahe.

*maaring gumamit ng simbolo kuwit( , ), dalawang guhit na pahilis ( // ) o gitling ( - )

* mga halimbawa ng salita:

           Hindi, siya ang kababata ko.

           Hindi siya ang kababata ko.

credits to: http://mamsha.tripod.com/id23.html